کسب‌وکارهای نوپا:کارآموزی و مهارت‌آموزی در زمان هخامنشیان، یکی از نکات برجسته سرزمین ایران بوده است.

از میان سرزمین‌های انیرانی که در سلطه‌ی هخامنشیان بودند، بابل از همه مهم‌تر بود. فتح این کشور کلید تبدیل ایرانیان به تنها ابرقدرت جهان آن زمان بود. بابلی‌ها تا پیش از فتح به‌دست کورش بزرگ تاریخ کهنی داشتند و پیشرفته‌ترین تمدن زمان خود به شمار می‌رفتند.

خوشبختانه از زمان تسلط هخامنشیان بر این سرزمین اسناد و مدارک مختلفی به‌جا مانده است که به ما هم در مطالعه تاریخ بابل و هم ایرانِ هخامنشی کمک می‌کند. بیشتر اسناد یافت شده از بابل هخامنشی ماهیت اقتصادی و اداری دارند. این اسناد شواهد مهمی برای شناخت نظام اداری هخامنشیان به شمار می‌روند و نشان می‌دهند که گاهی نظام اداری ایشان تا چه اندازه مدرن به نظر می‌رسد. از جمله اسناد جالب‌توجه یافت شده از بابل هخامنشی، اسناد مربوط به کارآموزی و مهارت‌آموزی افراد مختلف هستند.

این اسناد نشان می‌دهند که در آن زمان افراد مختلف جهت یاد گرفتن مهارت‌های خاصی نظیر چرم‌سازی، بافندگی، سنگ‌تراشی، نجاری، شکار، جواهرسازی و … با استادان این رشته‌ها قرارداد می‌بستند. این قراردادها هم میان افراد آزاد بسته می‌شد و هم گاهی صاحبان بردگان به منظور آموزش بردگان خود برای ایشان قراردادهای مهارت‌آموزی می‌بستند. مثلاً شخصی به منظور تعلیم جواهرسازی به برده‌ی خود برای او یک قرارداد با استادکار جواهرساز می‌بست. یا فرد آزادی به منظور یادگیری مهارت خاصی با یک استادکار قرارداد می‌بست.

در این قراردادها کارآموز متعهد می‌شد در طول مدت زمان کارآموزی با حقوق اندکی نزد استادکار کار کند. استادکار هم متعهد می‌شد کار خود را به طور کامل به کارآموز آموزش دهد. در مواردی که فرد کارآموز یک برده بود، صاحب او هزینه‌ی خورد و خوراکش را در طول مدت کارآموزی تامین می‌کرد.

در صورتی که کارآموز پیش از اتمام از زمان کارآموزی که در قرارداد قید شده بود از کار کنار می‌کشید، باید به استادکار خسارت می‌پرداخت. همچنین اگر استادکار تا پایان زمان کارآموزی نمی‌توانست کار خود را به طور کامل به کارآموز آموزش دهد، باید به کارآموز یا صاحب او خسارت می‌پرداخت.

گروه آموزش