کسب‌وکارهای نوپا:کشف دوباره هنر گمشده کاشی‌سازی عثمانی پر جنب و جوش ایزنیک؛ میتواند به ایجاد مشاغل متعددی منجر شود.بیش از ۳۰۰ سال، اسرار کاشی‌کاری درخشان امپراتوری عثمانی که به شدت محافظت می‌شد، گم شده بود، اما کشف مجدد آن بخش مهمی از میراث فرهنگی ترکیه را احیا کرده است.
کاشی‌های ایزنیک که به خاطر طرح‌های پیچیده و رنگ‌های درخشانشان مشهور هستند، اوج هنر عثمانی محسوب می‌شوند و زینت‌بخش بناهای تاریخی مانند مسجد کبود استانبول و کاخ توپکاپی هستند.
این کاشی‌ها از ایزنیک، شهری کوچک در نزدیکی استانبول با سنت سرامیک‌سازی دو هزار ساله که با نام نیقیه نیز شناخته می‌شود، می‌آیند. این شهر در سال ۳۲۵ میلادی میزبان یک گردهمایی مهم مسیحیان بود که پاپ لئو در بازدید خود از این ماه آن را جشن خواهد گرفت.
پروفسور ازگی یالچینکایا، رئیس هنرهای سنتی ترکیه در دانشگاه اوساک، گفت که تحت حمایت امپراتوری عثمانی، صنعتگران ایزنیک شکوفا شدند و تا اواسط قرن شانزدهم به “دستاوردهای چشمگیری” دست یافتند.
او به خبرگزاری فرانسه گفت که آنها خمیر سنگی با کوارتز بالا، معروف به سفالینه، تولید کردند که زمینه سفید روشن ایده‌آلی برای تزئین، لعاب‌های شفاف و رنگ‌های پر جنب و جوش، از جمله “قرمز مرجانی” برای طرح‌های گلدار ایجاد می‌کرد و “سبک جدید و متمایزی ایجاد کرد”.
اما وقتی امپراتوری عثمانی در قرن هفدهم رو به زوال گذاشت، کارگاه‌ها شروع به تعطیلی کردند و صنعتگران، عمدتاً یونانی‌ها و ارمنی‌هایی که فرمول خمیر سنگی، رنگ‌ها و لعاب‌ها را می‌دانستند، از بین رفتند.
او گفت: “دانش کاملاً از طریق روابط استاد-شاگردی منتقل می‌شد. فرمول‌های خاص، به ویژه برای ترکیب قرمز مرجانی و سفالینه، اسرار شفاهی بودند.”
“بدون مستندسازی، تخصص با آخرین استادان از بین رفت. تا قرن‌های ۱۸ و ۱۹، دانش فنی تا حد زیادی از بین رفت.”
قرن‌ها بعد، یک استاد اقتصاد به نام ایسیل آکبایگیل که به هنر عثمانی علاقه داشت، بنیاد ایزنیک را در سال ۱۹۹۳ تأسیس کرد.
پروژه تحقیقاتی او متخصصان و دانشگاهیان را گرد هم آورد تا اسرار گمشده سرامیک‌های ارزشمند ایزنیک را دوباره کشف کنند.
کریم آکبایگیل، عضو هیئت مدیره بنیاد و یکی از پسران او، گفت: «آنچه فراموش شده بود، خود مواد اولیه نبود، بلکه نحوه ترکیب آنها بود… دمای پخت و روش‌های دستیابی به رنگ قرمز مرجانی متمایز.»
او گفت: «این بنیاد تقریباً دو سال را صرف تلاش برای یافتن دستور العمل مناسب کرد و با دانشگاه‌های مختلفی مانند MIT، پرینستون و دانشگاه فنی استانبول همکاری کرد.»
او در دفتر مرکزی بنیاد، ساختمانی با کاشی‌های قرمز روستایی که در باغ‌های سرسبز و با مسیرهای کاشی رنگارنگ قرار دارد، به خبرگزاری فرانسه گفت: «این کار آزمون و خطا بود، اما سرانجام آن را درست انجام دادیم.»
او گفت: «کاشی‌های ایزنیک تنها کاشی‌هایی در جهان هستند که تا ۸۵ درصد کوارتز را که ما در مواد اولیه به همراه خاک رس و سیلیس استفاده می‌کنیم، به کار می‌برند.» او گفت که آنها با نسبت بالایی از کوارتز لعاب‌کاری شده‌اند که به آنها «درخشندگی و عمقی می‌دهد که مشخصه کاشی‌های ایزنیک» است.
این کاشی‌ها که با اکسیدهای فلزی تزئین شده‌اند و رنگ‌هایشان در طول فرآیند پخت، زنده می‌شود، سپس با لعابی بر پایه کوارتز که به زبان ترکی «سور» به معنای «راز» است، پوشانده می‌شوند.
شیشه‌هایی از رنگ‌های آبی کبالت پر جنب و جوش و سبز زمردی گرفته تا قرمز مرجانی، قفسه‌های داخل یک اتاق بزرگ در طبقه بالا را پر کرده‌اند، جایی که دوازده زن در حال نقاشی کاشی‌ها یا انتقال طرح‌ها روی ظروف سفید ساده هستند.
بسیاری در حال نقاشی یک نقاشی دیواری عظیم برای یک ایستگاه قطار هستند که یکی از سفارش‌های ویژه این بنیاد است، نمای کاشی‌های خیره‌کننده آن از ویژگی‌های متمایز متروی استانبول و فراتر از آن است.
یاسمین شاهین، ۴۲ ساله، با اضافه کردن سایه به یک برگ انجیر غول‌پیکر، اعتراف می‌کند که مجذوب دگرگونی‌ای شده است که با پخت رخ می‌دهد.
او به خبرگزاری فرانسه گفت: «من در حال نقاشی این اثر هستم، اما نمی‌دانم وقتی از کوره بیرون بیاید و لعاب داده شود، چه شکلی خواهد بود. همیشه غافلگیرکننده است، زیبایی آن همین است.»
سه دهه گذشته و کاشی‌های ایزنیک اکنون در ساختمان‌های سراسر ترکیه، از دانشگاه‌ها گرفته تا کافی‌شاپ‌ها، دیده می‌شوند و دامنه بین‌المللی این بنیاد از ژاپن تا کانادا گسترش یافته است.
آکبایگیل می‌گوید: «در گذشته، کاشی‌های ایزنیک توسط کاخ حمایت مالی می‌شدند، بنابراین تنها جایی که می‌توانستید آنها را ببینید، داخل کاخ‌ها یا مساجد بود. اکنون این تابو شکسته شده است.»
یالسینکایا گفت که اهمیت جمعی کشف مجدد فرمول‌های گمشده «فوق‌العاده» و نتیجه تحقیقات گسترده بسیاری از دانشگاهیان و محققان است.
او به خبرگزاری فرانسه گفت: «این تلاش‌ها یک سنت زنده را احیا کرد.»
«سرامیک‌کاران عثمانی از قرن ۱۴ تا ۲۰ به طور مداوم در حال نوآوری بودند. کار امروز نیز این روحیه را ادامه می‌دهد و تضمین می‌کند که این سنت زنده و مرتبط باقی بماند، که اصیل‌ترین راه برای حفظ میراث فرهنگی است.»
گروه رسانه
افزودن دیدگاه